رنگ مصنوعی و مضرات استفاده از آن ها

بسیاری از افراد هر روزه از آدامس‌ها استفاده می‌کنند و این خوراکی در سبد خرید روزانه آن‌ها قرار دارد. آدامس به دلایل مختلف مانند خوشبوسازی دهان، کمک به کنترل استرس و تقویت سلامت دهان و دندان،  طرفداران بسیاری دارد و تنقلاتی محبوب و پر مصرف محسوب می‌شود. اما آیا از راز پشت رنگ‌های فریبنده و هیجان انگیز بسیاری از آدامس‌ها مطلع هستید؟ دلیل سفیدی درخشان آدامس‌ها چیست؟ پاسخ یک کلمه است: رنگ‌های مصنوعی

در حالی که بسیاری از آدامس‌ها به دلیل استفاده از رنگ‌های مصنوعی و افزودنی‌های شیمیایی جذاب به نظر می‌رسند، نگرانی‌های بسیاری درمورد جنبه‌های منفی استفاده از رنگ‌های مصنوعی در آن‌ها وجود دارد.

در این مقاله به بررسی رنگ‌های مصنوعی و آثار احتمالی آن‌ها بر سلامت افراد می‌پردازیم.

رنگ‌های خوراکی چه انواعی دارند؟

امروزه رنگ‌های خوراکی یکی از پرمصرفترین افزودنی‌ها در غذاها و محصولات مختلف غذایی هستند و از این رنگ‌ها در محصولات متنوعی مانند کیک‌ها، آبنبات، برخی از شیرینی‌ها، آدامس و... استفاده می‌شود.

به صورت کلی رنگ‌های افزودنی به محصولات غذایی، به دو دسته رنگ‌های خوراکی طبیعی و رنگ‌های خوراکی مصنوعی تقسیم می‌شوند.

رنگ‌های خوراکی از برخی گیاهان و میوه‌ها استخراج می‌شوند و علاوه بر ایجاد ظاهری زیبا و جذاب، فواید بسیاری مانند خواص آنتی ‌اکسیدانی و ضد میکروبی نیز برای مصرف کنندگان خود دارند. اما در مقابل، رنگ‌های خوراکی مصنوعی قرار دارند که از فرآیندهای شیمیایی تولید شده و غالبا حاصل از واکنش‌های شیمیایی بر روی برخی از مواد پتروشیمیایی و نفتی هستند.

رنگ‌های مصنوعی به دلیل ویژگی‌‌هایی که دارند از افزودنی‌های محبوب و پرمصرف به شمار می‌روند اما تاثیرات منفی متعددی نیز بر سلامت افراد دارند و در طی سالیان مختلف، استفاده از آن‌ها محدود و محدودتر شده است به طوری که امروزه تعداد اندکی از این رنگ‌ها مجوز استفاده در محصولات خوراکی را دارند.

ویژگی‌های رنگ‌های مصنوعی چیست؟

برخی از ویژگی‌های رنگ‌های مصنوعی که باعث می‌شود تولیدکنندگان از آن‌ها در محصولات خود استفاده کنند عبارتند از:

• مقاومت بالا در برابر حرات

رنگ‌های مصنوعی مقاومت بالایی در برابر حرارت دارند و در فرآیندهای فرآوری مواد غذایی مانند پاستوریزاسیون و استرلیزاسیون مقاوم بوده و ساختار خود را از دست نمی‌دهند.

• بدون تاثیر بر طعم و بو

رنگ‌های مصنوعی طعم و بو خاصی به محصولات غذایی منتقل نکرده و باعث ایجاد پس طعم در آن‌ها نمی‌شوند.

• پایداری رنگ

رنگ‌های مصنوعی در شرایط مختلف مانند قرار گرفتن در معرض نور، گرما و رطوبت، تغییرات PH و تغییرات دمایی ویژگی خود را حفظ کرده و پایدار هستند و تغییری در ساختار و ویژگی‌های آن‌ها رخ نمی‌دهد بنابراین با گذشت زمان، تغییری در رنگ این محصولات اتفاق نمی‌افتد.

• قیمت ارزان

رنگ‌های خوراکی مصنوعی نسبت به رنگ‌های طبیعی ارزان قیمت‌تر هستند و استفاده از آن‌ها، فرآیند تولید را کم هزینه‌تر کرده و قیمت نهایی محصول ارزان‌تر می‌شود.

• دسترسی آسان

با توجه به اینکه رنگ‌های مصنوعی حاصل از فرآیندهای شیمیایی و آزمایشگاهی هستند، نسبت به رنگ‌های خوراکی طبیعی که از گیاهان استخراج می‌شوند، بسیار در دسترس بوده و ساده‌تر قابل تامین هستند.

رنگ‌های مصنوعی چه تاثیراتی بر مصرف کنندگان دارد؟

رنگ‌های مصنوعی با توجه به ماهیت و روش تولید آن، ممکن است اثرات منفی و خطراتی را برای مصرف کنندگان خود به همراه داشته باشند. برخی از این اثرات عبارتند از:

• آلرژی

برخی از رنگ‌های مصنوعی باعث واکنش‌های آلرژیک در افراد می‌شوند. این واکنش‌ها به صورت علائم پوستی مانند خارش، قرمزی پوست و حتی کهیر نمایان می‌شوند. همچنین ممکن است در برخی از افراد نیز به صورت علائم تنفسی مانند خس خس سینه، آسم و... اتفاق بیفتد.

• بیش فعالی

تحقیقات نشان دهنده ارتباط بین بیش فعالی در کودکان و رنگ‌های مصنوعی هستند. مطالعات مختلف نشان داده‌اند که رنگ‌های خوراکی مصنوعی و افزودنی‌های شیمیایی، بیش فعالی را در کودکان افزایش می‌دهد. همچنین آزمایشات و مطالعات بیان کرده‌اند که 73 درصد از کودکان مبتلا به ADHD با حذف رنگ‌های خوراکی مصنوعی و مواد نگه‌دارنده، با کاهش علائم روبرو شده‌اند.

علاوه بر موارد گفته شده، برخی از رنگ‌های مصنوعی مانند رنگ آبی ناشی از ترکیب Indigo carmine آثار سرطان‌زایی دارد. مطالعات انجام شده بر روی این ترکیب نشان داده است، استفاده از این ماده در دوز بالا باعث ایجاد تومور مغزی در گروهی از حیوانات که در معرض آن بودند، می‌شود.

دی اکسید تیتانیوم

یکی از ترکیباتی که استفاده از آن‌ها در برخی از محصولات غذایی مانند آدامس‌ها ممنوع شده است، دی اکسید تیتانیوم (TiO2) می‌باشد. از TiO2 یا دی اکسید تیتانیوم برای افزایش درخشندگی و سفیدی آدامس استفاده می‌شود. اما اخیرا عنوان شده است که این ماده می‌تواند سمی باشد و اثرات مخربی بر بدن افراد بگذارد.

اتحادیه اروپا پس از تایید دانشمندان ایمنی مواد غذایی اروپایی مبنی بر سمی و غیرایمن بودن دی اکسید تیتانیوم، استفاده از این ماده را در محصولات غذایی ممنوع کرده است. مطالعه‌ای در سال 2021 توسط سازمان ایمنی غذای اروپا (European Food Safety Authority) نشان داد، نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم می‌توانند در بدن تجمع کرده و باعث آسیب به کروموزوم‌ها شوند.

پس از تایید آثار مخرب دی اکسید تیتانیوم، این ماده از تمامی آدامس‌های بایودنت حذف شد تا از سلامت مصرف کنندگان اطمینان حاصل شود.

بایودنت کمک به ارتقاء سلامت مصرف کنندگان را مسئولیت خود می‌داند و با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز دنیا و استفاده از رنگ‌ها و طعم دهنده‌های طبیعی، آدامس‌هایی را تولید می‌کند که علاوه بر طعم‌های متنوع و جذاب به سلامت مصرف کنندگان نیز کمک نماید.

آدامس‌های بایودنت فاقد رنگ‌های مصنوعی و همچنین فاقد شکر و آسپارتام هستند و در تولید آن‌ها از زایلیتول استفاده شده است و شما با جویدن این آدامس‌ها علاوه بر تجربه حس تازگی و لذت بهره‌مندی از طعم‌های جدید و دلنشین، به ارتقا سلامت دهان و دندان خود نیز کمک می‌کنید. (برای مطالعه فواید زایلیتول و تاثیراتی که بر سلامت شما می‌گذارد مقاله زایلیتول و سلامت دهان و دندان را مطالعه نمایید).